Nadczynność tarczycy w ciąży

 

Nadczynność tarczycy to zaburzenie, w przebiegu którego tarczyca produkuje za dużo hormonów w stosunku do potrzeb organizmu.

Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy u kobiet w ciąży (ok. 85%) jest choroba Gravesa i Basedowa (choroba o podłożu autoimmunologicznym, w przebiegu której własne przeciwciała pobudzają tarczycę do produkcji hormonów.

 

Wśród innych rzadszych przyczyn wymienia się:

• wole guzkowe nadczynne,
• guzek autonomiczny,
• duże stężenie gonadotropiny łożyskowej (human chorionic gonadotropin – hCG).

Bardzo duże stężenia hCG mogą spowodować rozwój nadczynności tarczycy u ciężarnych (tyreotoksykoza indukowana ciążą, tyreotoksykoza ciężarnych), która zwykle ma łagodny i przemijający charakter (nadczynność tarczycy ustępuje w II trymestrze ciąży wraz ze zmniejszaniem się stężenia hCG).

W ciężkich przypadkach tyreotoksykozy ciężarnych mogą wystąpić uporczywe wymioty – stan taki określa się jako niepowściągliwe wymioty ciężarnych.

 

Jak często nadczynność tarczycy występuje u kobiet w ciąży?

 

Nadczynność tarczycy występuje u około 0,1–0,4% kobiet w ciąży. Choroba Gravesa i Basedowa występuje z częstością około 1 na 1500 ciąż.

Jak sa objawy nadczynności tarczycy w ciąży?

 

W okresie ciąży objawy nadczynności tarczycy mogą być czasami trudne do rozpoznania, gdyż mogą występować również w przebiegu prawidłowej ciąży i należą do nich:

• osłabienie,
• nerwowość,
• niepokój,
• rozdrażnienie,
• uczucie gorąca lub wzmożona potliwość,
• zwiększenie częstotliwości rytmu serca (>100 uderzeń/min),
• zmniejszenie masy ciała lub brak jej oczekiwanego zwiększenia.

 

Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów?

 

Leczeniem nadczynności tarczycy zajmuje się lekarz endokrynolog. 

 

U wielu kobiet przed planowaną ciążą należy wykonać badania w kierunku zaburzeń czynności tarczycy (badaniem pierwszego wyboru jest oznaczenie stężenia TSH w surowicy). Dotyczy to zwłaszcza kobiet:

• z objawami wskazującymi na nadczynność lub niedoczynności tarczycy,
• z rozpoznaną w przeszłości chorobą tarczycy,
• z powiększeniem tarczycy (wolem) lub guzkami tarczycy,
• z wywiadem chorób tarczycy w rodzinie,
• ze współistniejącymi innymi chorobami autoimmunologicznymi (np. cukrzycą typu 1),
• diagnozowanych z powodu niepłodności albo po przebytych przedwczesnych porodach lub poronieniach.

 

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie?

 

Polskie towarzystwa naukowe zalecają rutynowe oznaczenie stężenia TSH u wszystkich kobiet planujących ciążę i w trakcie pierwszej wizyty położniczej.

Potwierdzenie samej nadczynności tarczycy wymaga wykonania badań hormonalnych i badań dodatkowych.

 

Badania laboratoryjne tarczycy: 

• oznaczenie stężenia TSH
• oznaczenie stężenia wolnych hormonów tarczycy (FT4 i/lub FT3)
• w przypadkach wątpliwych można oznaczyć stężenia TT4 i TT3
• oznaczenia miana przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy

 

 

Badania dodatkowe:

• USG tarczycy
• biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BACC) tarczycy – wykonywana jest w przypadku stwierdzenia zmian ogniskowych tarczycy
  W okresie ciąży nie wolno wykonywać badań scyntygraficznych.

 

Powikłania nadczynności tarczycy w ciąży

• niepowściągliwe wymioty ciężarnych
• stan przedrzucawkowy
• nadciśnienie tętnicze
• tyreotoksykoza indukowana ciążą
• zaburzenia rytmu serca u matki i płodu

 

Nadczynnośc tarczycy w ciąży - skutki dla dziecka 

U płodów i noworodków matek ze źle kontrolowaną nadczynnością tarczycy powikłania obejmują m.in.:

• niską masę urodzeniową
• wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania
• zaburzenia czynności tarczycy – zarówno jej nadczynność jak i niedoczynność tarczycy płodu i noworodka.

 

Jakie są sposoby leczenia nadczynności tarczycy w ciąży? 

W miarę możliwości w przypadku rozpoznania nadczynności tarczycy kobieta powinna odłożyć decyzję o zajściu w ciążę. Leczenie powinien prowadzić endokrynolog, który ustali bezpieczny termin zajścia w ciążę w zależności od metody leczenia nadczynności tarczycy.

 

PAMIĘTAJ!

Po terapii jodem promieniotwórczym 131I kobieta nie powinna zachodzić w ciążę co najmniej przez 6 miesięcy - należy stosować wówczas skuteczną antykoncepcję!

Kobieta w ciąży, która stwierdzi u siebie objawy wskazujące na nadczynność tarczycy, powinna się zgłosić do lekarza ginekologa lub endokrynologa.

Każdy przypadek nadczynność tarczycy wymaga leczenia przez endokrynologa. 

 

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

W przypadku tyreotoksykozy ciężarnych po porodzie kobieta jest zdrowa i dalsza kontrola czynności tarczycy zwykle nie jest konieczna.

Całkowite wyleczenie w przypadku nadczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa jest możliwe dzięki leczeniu tyreostatykami.

Po leczeniu jodem promieniotwórczym lub po operacji usunięcia tarczycy często występuje niedoczynność tarczycy, która wymaga stałego przyjmowania preparatów tyroksyny do końca życia.

 

W naszym centrum prowadzimy pełną diagnostykę i leczenie pacjentek z nadczynnością tarczycy w ciąży:

 

1.      Laboratorium czynne codziennie od 08:00-12:00 - wykonujemy wszystkie badania laboratoryjne. Nie jest wymagana wcześniejsza rejestracja, prosimy tylko, by pacjentka zgłaszała się na czczo.

2.      Endokrynolog dr Anna Florysiak zajmuje się prowadzeniem ciężarnych z chorobami ukiładu endokrynologicznego, w tym z nadczynnością tarczycy. 

3.      Ginekolog - położnik - dr Marek Korożan prowadzi ciąże z podwyższonym i wysokiem ryzykiem w tym z chorobami tarczycy.

4.      Radiolog dr Ewa Kołyszko wykonuje USG tarczycy.  

 

Rezerwuj termin poprzez stronę internetową (kontakt mailowy, telefoniczny) lub Znany Lekarz: dr Ewa Kołyszko (USG) i dr Anna Florysiak ,  dr Marek Korożan.