Tartaczna 2
Poznaj jakość opieki zdrowotnej w stylu Tartaczna2!
wstecz
Węzły chłonne są to drobne obwodowe narządy limfatyczne, które biorą udział w reakcji odpornościowej organizmu i występują w dużej liczbie u każdego człowieka. Pełnią rolę obronną polegającą na wychwytywaniu bakterii, wirusów, komórek nowotworowych i precyzyjnym ich unieszkodliwianiu. Węzły chłonne występują najczęściej w grupach, towarzyszom naczyniom krwionośnym, a nazwy grupy węzłów najczęściej związane są z lokalizacją anatomiczną np. węzły pachowe prawe, węzły wnęki wątroby, węzły przestrzeni zaotrzewnowej (paraaortalne).
Największe skupiska węzłów chłonnych znajdują się między innymi pod żuchwą, na szyi, w dołach pachowych, w jamie brzusznej, pachwinach, pod kolanami. Węzły chłonne są drobnymi strukturami o kształcie przypominającym ziarno fasoli. W ich wnętrzu produkowane są komórki krwi, limfocyty, odpowiedzialne za unieszkodliwianie drobnoustrojów chorobotwórczych oraz komórek nowotworowych, które dostają się do węzłów wraz z przepływającą przez nie limfą, czyli chłonką.
.jpg)
Chłonka to przesącz osocza krwi do przestrzeni międzykomórkowych zbierana przez naczynia limfatyczne i odprowadzana do układu żylnego przez przewody limfatyczne przepływając po drodze przez narządy limfatyczne.
Węzły chłonne dostępne badaniu palpacyjnemu (czyli badaniu palcami lekarza) to z reguły węzły występujące powierzchownie w tkance tłuszczowej zlokalizowanej pod skórą właściwą i w tkance łącznej towarzyszącej naczyniom. Węzły położone głębiej badamy za pomocą badań obrazowych takich jak USG (badanie ultrasonograficzne), TK ( tomografia komputerowa) i inne takie jak rezonans magnetyczny, badanie PET -CT.
Z uwagi na obronny charakter ich funkcji, węzły chłonne często ulegają powiększeniu…i dobrze, bo taka jest ich rola. Powiększenie węzłów chłonnych to niezwykle ważny sygnał mówiący o tym, że jest przyczyna, dla której został pobudzony nasz układ odpornościowy.
Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych mogą być banalne i nie powodować ujemnych skutków zdrowotnych. Zwykle jest ono krótkotrwałe i mija wraz z ustąpieniem przyczyny ich powiększenia.
Do najczęstszych przyczyn powiększonych węzłów chłonnych należą:
1. Stany zapalne np. zęba, górnych dróg oddechowych, choroby bakteryjne, wirusowe, w tym wieku dziecięcego (ospa, odra, mononukleoza), choroby pasożytnicze, protistowe (np. toksoplazmoza) zakażenia ranek wywołanych skaleczeniem, podrapaniem przez zwierzę np. kota, wygalaniem pach i okolic intymnych.
2. Reakcje poszczepienne
3. Choroby autoimmunologiczne tzw. choroby z autoagresji np. reumatoidalne zapalenia stawów, toczeń układowy, twardzia
4. Przewlekłe stany zapalne - np. próchnica zębów, przewlekłe zapalenie oskrzeli, dróg żółciowych, narządu rodnego, alergie.
5. Nowotwory - raki, białaczki, czerniak, mięsaki czy chłoniaki
Każdorazowo powiększone węzły ocenia się w badaniu palpacyjnym i badaniach obrazowych. Zawsze należy wykonać badanie obrazowe np. USG lub dla węzłów położonych głębiej TK. Badania obrazowe kwalifikują węzły chłonne jako węzły:
1. Prawidłowe węzły chłonne - o prawidłowej strukturze, kształcie fasolki, równych, niezatartych brzegach, wymiar najczęściej nie przekracza 5 mm w osi krótkiej węzła
2. Odczynowe węzły chłonne – to węzły chłonne, które reagują na stan zapalny. Są to nadal prawidłowe węzła, ale pobudzone przez czynniki chorobotwórcze np. wirusy, bakterie, alergeny, grzyby, protisty i inne. Z reguły zachowują kształt fasolki i prawidłowe równe brzegi. Dochodzi tu zwykle do ich powiększenie o 5-7 mm we wszystkich wymiarach, choć mogą osiągać wymiary nawet 2-3 cm. Stosunek osi długiej węzła do osi krótkiej węzła wynosi ok. 2.
Czasami węzły chłonne ulegają zwłóknieniu i wówczas nie wracają do swojego pierwotnego, małego wymiaru. Pozostają powiększone do końca życia i nie wymagają regularnych kontroli.
3. Patologiczne węzły chłonne - to węzły chłonne zajęte przez nowotwór. Mogą to być pierwotne nowotwory węzłów chłonnych takie jak białaczki limfatyczne czy chłoniaki lub przerzuty nowotworów złośliwych takich jak raki, czerniak, białaczki czy mięsaki. O patologicznym charakterze węzłów chłonnych może świadczyć ich powiększenie, tworzenie twardych, nieprzesuwalnych skupisk (konglomerat węzłów) oraz charakterystyczny wygląd w badaniach obrazowych. Patologiczne węzły chłonne są najczęściej powiększone, mogą osiągać wymiary nawet kilku centymetrów, okrągłe, o zatartej strukturze. Stosunek osi długiej węzła do osi krótkiej wynosi ok 1.
Każdy rak, czerniak czy mięsak to tak zwane guzy lite. Ich zaawansowanie kliniczne, czyli obecność guza i jego przerzutów u danego pacjenta, ocenia się przy użyciu skali TNM.
Przerzuty do węzłów chłonnych dzielimy na przerzuty regionalne (w ocenie TNM oznaczane jako N) i odległe oznaczane jako M.
Przykładem regionalnych węzłów chłonnych są dla raków piersi są węzły chłonne pachowe, podobojczykowe, nadobojczykowe i wewnątrzpiersiowe po stronie piersi z guzem.
Podstawowym badaniem w przypadku powiększonych węzłów chłonnych jest badanie USG. W zależności od okolicy i rodzaju badania USG oceniamy różne grupy węzłowe.
- USG piersi - zawsze ocenia się spływ chłonny pachowy, a w wybranych przypadkach także węzły podobojczykowe i nadobojczykowe
- USG tarczycy - ocenia regionalne węzły chłonne przedniej części szyi
- USG jamy brzusznej - ocenia węzły chłonne wewnątrz jamy brzusznej np. okolicy wnęki wątroby, przestrzeni zaotrzewnowej oraz miednicy
- USG przezpochwowe (transwaginalne) – ocenia węzły chłonne przymacicz oraz biodrowe
W razie wątpliwego obrazu lub celem pogłębienia diagnostyki wykonuje się inne badania obrazowe.
Poza przeprowadzeniem wywiadu, zbadaniem pacjenta i wykonaniem badań obrazowych, najważniejsze jest ustalenie biologicznej przyczyny limfadenopatii. Jest to możliwe tylko w przypadku wykonania badania cytologicznego lub histopatologicznego materiału pobranego z podejrzanego lub powiększonego węzła chłonnego.
Podstawowe badanie mające na celu ustalenie charakteru zmiany w powiększonym, czy też patologicznym węźle chłonnym. Dzięki niemu możemy potwierdzić cytologicznie obecność komórek nowotworowych. Wykonujemy ją w przypadku powiększenia węzłów, gdy podejrzewamy nowotwór lity lub gdy chcemy potwierdzić obecność już zdiagnozowanego raka w węźle chłonnym (np. potwierdzenie przerzutów raka gardła do węzłów szyi, potwierdzenie przerzutów raka piersi do węzłów pachowych)
Jest to biopsja, która ma na celu pobranie fragmentu tkanki z węzła chłonnego za pomocą specjalnej igły. Wykonywana jedynie w wybranych przypadkach. Zaletą tego rodzaju biopsji jest możliwość wykonania badania histopatologicznego i ocena markerów obecnych na komórkach guza, czego nie możemy wykonać z materiału pobranego w BAC. Zleca się ją w celu:
1. Potwierdzenia przerzutów raka do węzłów chłonnych np. węzłów pachowych w raku piersi.
2. Potwierdzeniu wznowy raka w węzłach po jego wcześniejszym leczeniu np. wznowa raka piersi w węzłach chłonnych.
Jest to najbardziej idealna sytuacja, gdzie lekarz patolog ma ogląd na cały węzeł chłonny i może postawić najbardziej wiarygodne rozpoznanie. Może ocenić jego strukturę i to, czy rak naciekł np. torebkę węzła. Cały węzeł chłonny zawsze pobiera się do badania w przypadku diagnostyki chłoniaków, białaczek limfatycznych i czerniaka. Cały węzeł pobiera się także, gdy w badaniach obrazowy jest on opisany jako podejrzany lub patologiczny, a drogą biopsji cienkoigłowej nie udało się potwierdzić jego nowotworowego charakteru, określane czasami jako tzw. weryfikacja rozpoznania lub pogłębienie diagnostyki.
Zabieg pobrania węzła chłonnego, to prosty zabieg, który chirurg może być wykonany w znieczuleniu miejscowym.
W naszej jednostce wykonujemy wszystkie rodzaje opisywanych badań USG.
Lekarze:
Dr Ewa Kołyszko - radiolog
Dr Kamil Drucis, chirurg onkologiczny - usg wykonywane jest na wizycie konsultacyjnej
Dr Marek Korożan, ginekologii - USG przezpochwowe
Wykonujemy również wszystkie rodzaje biopsji oraz pobrania węzłów chłonnych do badań cytologicznych (BAC) i histopatologicznych (BAG i pobranie całego węzła w znieczuleniu miejscowym).
Lekarze wykonujący procedury:
Zapraszamy do rejestracji wizyt przez stronę internetową (kontakt mailowy, telefoniczny) lub Znany Lekarz: dr Kamil Drucis, dr Natalia Spychalska, dr Dawid Śliwiński, dr Joanna Gunarys, dr Agnieszka Kasprzyk-Tryk.
